طاق بیونیک| The Bionic Arch

هوشنگ سیحون معمار و طراح شهیر و فعال در زمینه‌های نقاشی، تندیس سازی و تدریس در قرن گذشته ایران بوده است و تأثیر زیادی بر فرهنگ و هنر و معماری ایران داشته است.
ARCHKITE.IR
archkite logo

شناسنامه

هوشنگ سیحون | Hooshang Seyhoun

تولد: ۲۲ آگوست ۱۹۲۰ میلادی | ۳۱ مرداد ۱۲۹۹ شمسی

محل تولد: تهران، ایران

درگذشت: ۲۶ می ۲۰۱۴ میلادی |  ۵ خرداد ۱۳۹۳ شمسی

محل دفن: لس‌آنجلس، آمریکا

معروفیت: مرد بناهای ماندگار

حرفه: معمار، طراح، نقاش، تندیس ساز، استاد معماری

تحصیل در رشته معماری در دانشگاه هنر‌های زیبای دانشگاه تهران: ۱۳۲۳ شمسی

گرفتن مدرک دکتری: ۱۹۴۹ میلادی در پاریس

زندگی فردی

هوشنگ سیحون معمار و طراح هنرمند و فعال در زمینه‌های نقاشی، تندیس سازی و تدریس در قرن گذشته ایران بوده است و تأثیر زیادی بر فرهنگ و هنر و معماری ایران داشته است. او در ۳۱ مرداد ۱۲۹۹ شمسی معادل ۲۲ آگوست ۱۹۲۰ میلادی در یک خانواده‌ی هنری، آشنا به موسیقی و نقاشی متولد شد. پدربزرگ مادری او میرزا عبدالله فراهانی از پیش‌گامان موسیقی سنتی ایران و معروف به پدر موسیقی سنتی ایرانی است. مادرش مولود خانم نوازنده تار و سه‌تار، دایی او، احمد عبادی استاد بزرگ سه و پدر او ضیا الله سیحون شاگرد میرزا عبدالله بوده است. عموی سیحون آقا حسینقلی از برجستگان موسیقی سنتی و پسرعمویش علی‌اکبر شهنازی است. او از کودکی به نقاشی علاقه‌مند بوده و خانواده او همواره او را به هنر و نقاشی تشویق کرده و پشتیبان او بوده‌اند.

دوره زندگی هوشنگ سیحون از لحاظ تاریخی اواخر دوره قاجار و شروع کودتا رضاخان بوده و بعد تا انقلاب ایران ادامه داشته و اوضاع کشور همواره در حال تغییر و هیاهو بوده است. او در سال ۱۳۳۰ شمسی با معصومه نوشین (سیحون) ازدواج کرده و در سال ۱۳۵۳ جدا شده‌اند. معصومه سیحون هنرمند و صاحب گالری سیحون بوده است. سیحون شهروند افتخاری فرانسه بوده و دو دهه در ونکوور کانادا زندگی کرده و در ۵ خرداد ۱۳۹۳ یا ۲۶ می ۲۰۱۴ در ۹۳ سالگی فوت کرده است. او در وصیت‌نامه خود از فرزندانش خواسته است بنیادی به نام او تأسیس کرده و مجموعه طراحی و نقاشی‌هایش را در آن قرار داده و آن را به کشور ایران تقدیم کنند. او به مرد بناهای ماندگار در ایران مشهور شده است.

هوشنگ سیحون

زندگی تحصیلی

سیحون از نخستین افرادی است که در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران درس‌خوانده است. او در سال ۱۳۲۳ شمسی در رشته معماری وارد دانشگاه شده و بعد از اتمام تحصیل به دعوت معمار معروف آندره گدار برای ادامه تحصیل به پاریس می‌رود؛ در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس به مدت ۳ سال زیر نظر اوتلو زاوازونی آموزش دیده و در ۱۹۴۹ میلادی دکتری خود در معماری را دریافت می‌کند.

زندگی حرفه‌ای

هوشنگ سیحون در حوزه معماری و نقاشی فعالیت داشته و خدمات زیادی به ایران ارائه داده است. او قبل از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ دانشیار دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران بوده و از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۷ ریاست دوره‌ای دانشکده را به عهده داشته است. او ۳ رشته شهرسازی، هنرهای نمایشی و موسیقی را در دانشگاه تهران تأسیس کرده است.

هوشنگ سیحون

دیدگاه او در طراحی معماری بر پایه منطق است و از طراحی و سبک خاصی پیروی نمی‌کند او اعتقاد دارد هر نقطه و خطی باید بافکر و منطق گذاشته شود و اجزا با یکدیگر در تناسب بوده و سادگی در بناهای او به چشم می‌خورد. او بر تناسبات زیبا و حجم‌های حساب شده تاکید کرده و معتقد است طراحی اولیه باید بتواند زیبایی را به همراه داشته باشد و کامل باشد نه با اضافه‌کردن تزیینات سعی بر زیبایی اثر داشته باشیم و کاربری بنا همواره مقدم بر اصول دیگر می‌باشد. کارهای هوشنگ سیحون مثل یک شعر خوب، سهل ممتنع است و قبول دارد که این حقیقت است که باید در معماری نمود پیدا کرده حتی اگر تلخ باشد چرا که حقیقت به‌خودی‌خود زیباست.

کارهای سیحون پیوستگی دقیقی بین باطن و درون دارد. او در طراحی آرامگاه خیام در سال ۱۳۳۸ شمسی از مبانی اصول ریاضی و مثلثاتی که خیام ارائه کرده بهره گرفته است یا در طراحی آرامگاه نادرشاه افشار با مطالعه دقیق رفتار او طراحی را انجام داده است؛ فرم چادر مانند آرامگاه بیانگر نوع زندگی نادرشاه است که زندگی در چادر را به زندگی در کاخ ترجیح می‌داده و استفاده از سنگ هر کاره در ساخت آرامگاه نشانگر صلابت نادرشاه می‌باشد، او معتقد است مصالح هرکدام ارزش خاص خود را داشته و باید در جای مناسب به کار روند.

سیحون معتقد است که معماری اسلامی تعبیر اشتباهی است و معماری که در ایران وجود دارد همان معماری دوره ساسانیان می‌باشد. هرج‌ومرج قرن اخیر را در معماری نشانه‌ای از تقلید کورکورانه از معماری غرب دانسته و فراموش‌کردن معماری سنتی که بر پایه طراحی بر اساس اقلیم، تناسبات و اصول دقیق در ساخت بوده، حاصلی به وجود آورده که نه فرنگی است نه ایرانی و نیاز به اصلاح دارد. او سعی کرده است احترامی که در معماری ایرانی در قرن‌های گذشته وجود داشته را به ایران بازگرداند.

او همواره در کنار معماری به نقاشی از مناظر و روستاهای ایران در طی سفرهای که با شاگردان خود داشته پرداخته و در ایران و خارج از ایران نمایشگاه‌های متعددی برپا کرده است. آثار نقاشی او در مؤسسه فناوری ماساچوست در سال ۱۹۷۲ میلادی نمایش‌داده‌شده و در این مؤسسه و مؤسسات هاروارد، واشینگتن و برکلی نگهداری می‌شود.

نقشه‌های طراحی شده توسط سیحون ساده هستند و به تعبیر دانشجویان او روح معنویت در کارهای او به چشم می‌خورد. او نگاه ویژه به معماری ایران داشته و تحت تأثیر مکتب گدار قرار گرفته بوده است. مانند یک رهبر ارکستر طراحی را رهبری کرده و معماری را نمودی از فرهنگ غالب و تبلور اعتقادات یک جامعه می‌داند. او هم‌چنین علاوه بر احترام به معماری سنتی با روح زمانه‌ی خود نیز همراه بود و به مصالحی چون بتن علاقه‌مند بوده است.

هوشنگ سیحون به مطالعه فرهنگ و هنر گذشته تاکید داده و معتقد است باید مسیر طی شده را آموخت و بعد با تکنولوژی همراه شد، تبادلی بین اجتماع، اخلاق و معماری وجود دارد که باید با آن همراه شد. او تحت تأثیر مد روز قرار نگرفته و با درک جوهره‌ی معماری و تأثیر اقلیم و فرهنگ طراحی‌های خود را انجام می‌داده است. از نظر سیحون کار ارزشمند بی‌مکان و زمان است همان‌طور که طراحی‌هایش از این خصلت بهره برده و معماری بی‌زمان را نمایش می‌‌گذارند و ساختمان‌های طراحی شده توسط او به بخشی از تاریخ معماری معاصر ایران تبدیل شده‌اند.

آثار هوشنگ سیحون

اولین اثر هوشنگ سیحون آرامگاه بوعلی سینا در همدان می‌باشد که در ۲۳ سالگی آن را در یک مسابقه طراحی و در سال ۱۳۳۰ ساخت آن تمام شده است. از جمله آرامگاه‌هایی که توسط هوشنگ سیحون طراحی شده‌اند:

  • آرامگاه کمال‌الملک در نیشابور، سال ۱۳۳۷
  • آرامگاه خیام در نیشابور، سال ۱۳۳۸
  • آرامگاه نادر افشار در مشهد، سال ۱۳۴۲
  • آرامگاه فردوسی در توس، سال ۱۳۴۷

دیگر آثار معماری او:

  • بنای موزه توس، سال ۱۳۴۷
  • ساختمان مرکزی بانک سپه در میدان توپخانه (‌امام خمینی) تهران، سال ۱۳۴۷
  • مجتمع آموزشی فرح
  • ساختمان‌‌های سازمان نقشه‌برداری کشور
  • کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان
  • کارخانه یخ‌سازی کوروس اخوان
  • کارخانه آرد مرشدی
  • کارخانه کانادا درای (زمزم) در تهران و اهواز
  • سینما آسیا در تهران
  • سینما سانترال (مرکزی) در تهران

و هم‌چنین بیشتر از ۱۵۰ پروژه مسکونی را در ایران و خارج از ایران طراحی کرده است.

آثار منتخب نقاشی سیاه‌قلم و رنگ روغن:

  • تابلو کلاف‌های خطی (خطوط موازی پر پیچ و تابی که یکدیگر را قطع نکرده‌اند)
  • تابلو کلاغ‌پر
  • تابلو کنسرت
  • تابلو قلم و مرکب

جوایز و افتخارات هوشنگ سیحون

  • جایزه بیتا در سال ۲۰۱۲
  • دریافت Docteur d’Art در سال ۱۹۴۹
  • رتبه اول در مسابقه دولت و راه‌آهن برای طراحی ساختمان ایستگاه راه‌آهن
  • رتبه اول مسابقه طراحی آرامگاه بوعلی سینا
  • عضو شورای ملی باستان‌شناسی ایران
  • عضو شورای‌عالی شهرسازی ایران
  • عضو مرکزی تمام دانشگاه‌های ایران
  • عضو کمیته بین‌المللی ایکوموس وابسته به یونسکو
  • مسئول بازسازی بناهای تاریخی ایران به مدت ۱۵ سال
  • برگزاری سمینار و کارگاه‌های آموزشی در ایران، اروپا و آمریکا

کتاب‌های هوشنگ سیحون

  • کتاب نگاهی به ایران (مجموعه آثار نقاشی‌های سیاه‌قلم او)
  • کتاب هوشنگ سیحون (‌مجموعه تجربیات و دستاوردهای او)
  • کتاب معماری سیحون
  • کتاب نیم‌قرن آثار معماری و نقاشی سیحون

این مطلب را برای دوست خود ارسال کنید:

فهرست مطالب این صفحه

 مطلب پیشنهادی: