شناسنامه
نام: پل طبیعت | Tabiat Bridge
معمار: لیلا عراقیان و شرکت دیبا
کارفرما: شرکت نوسازی عباس‌آباد | پیمانکار: قرارگاه خاتم‌الانبیا
مکان: اتوبان شهید مدرس، عباس‌آباد، تهران، ایران | زمان ساخت: ۱۳۸۹-۱۳۹۳
کاربری: پل عابر پیاده و تفریحی
طول: ۲۷۰ متر | پهنا: ۶ متر تا ۱۳ متر | تعداد طبقات: ۳
هزینه ساخت: ۴۳ میلیارد تومان
نام‌گذاری پل
پل طبیعت بر روی بزرگراه مدرس در شمال شهر تهران واقع شده و پارک طالقانی را در شرق به پارک آب‌وآتش در قسمت غربی متصل کرده و حس عبور از جنگل را به عابر پیاده منتقل می‌کند. در طراحی پل از فرم درخت الهام گرفته شده و سازگار با محیط‌زیست بوده و نام‌گذاری پل نیز به این دلایل انجام شده است. این پل با فرم ارگانیک خود در دسته معماری بیونیک جای می‌گیرد. هم چنین در طراحی پل از دو پل معروف ایران در اصفهان، پل خواجو و سی‌وسه‌پل بهره گرفته شده است. نمونه‌های مشابه پل طبیعت را در پارک‌های ملی و طبیعی در کشورهایی مثل فرانسه، هلند، کانادا، بلژیک، مالزی و استرالیا می‌توان مشاهده کرد.
تصمیم به ساخت
در سال ۱۳۸۷ شرکت نوسازی عباس‌آباد زیر نظر شهرداری تهران مسابقه‌ای را برای طراحی پل در این منطقه برگزار می‌کند. در پی این مسابقه طرح معمار لیلا عراقیان، علیرضا بهزادی و سحر پاسایی افراد گروه سازه‌های پارچه‌ای شرکت دیبا در سال ۱۳۸۸ برنده شده و سال ۱۳۸۹ و با تغییراتی کوچک ساخت این پل به دست قرارگاه خاتم‌الانبیا شروع می‌شود. ۲۰ مهر ۱۳۹۳ پل به‌صورت رسمی افتتاح شده و پیوندی بین دو بوستان ایجاد می‌کند.
سایت قرارگیری
پل طبیعت در زمین‌های عباس‌آباد تهران که جزو مناطق سرسبز تهران بوده و امروزه یک منطقه فرهنگی، علمی و گردشگری محسوب می‌شود و کتابخانه و بوستان‌های متعددی را در خود جای‌داده و بین منطقه ۳ و ۶ تهران واقع شده است. پل علاوه بر قرارگیری بر عرض اتوبان شهید مدرس، به بزرگراه‌های معروف تهران، همت، حقانی و رسالت نیز دید دارد. هم چنین در روزهایی که آلودگی هوا پایین باشد می‌توان دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز و کوه دماوند را مشاهده کرد. دسترسی به پل طبیعت به‌راحتی و با وسایل نقلیه عمومی و شخصی امکان‌پذیر بوده و به مراکز تفریحی و هتل‌های معروف تهران نیز دسترسی دارد.
معرفی کلی پل
پل طبیعت بزرگ‌ترین پل عابر پیاده ایران و بزرگ‌ترین پل غیر خودرویی خاورمیانه می‌باشد. این پل علاوه بر اتصال دو فضا، با کانسپت اصلی فضایی برای مکث، تفکر و احساس کشف و آزادی عمل طراحی شده و با فرم پر و پیچ‌وخم خود، دید به انتهای پل را گرفته و امکان لذت از فضا و دید به مناطق مختلف و گردش و تفریح را نیز فراهم می‌کند. در این پل سازه و معماری با یکدیگر تلفیق شده اما بیشتر جنبه معماری آن به چشم می‌آید. می‌توان در تمام اوقات بارانی و آفتابی در روز و شب از این پل بهره و لذت برد.
گشت و گذار آنلاین در پل طبیعت
راهنمایی: با استفاده از این قسمت امکان این را خواهید داشت تا در مجموعه به گشت و گذار بپردازید. توجه داشته باشید اگر از ایران درحال مشاهده این صفحه هستید و تصویر یا تصاویر به‌صورت سیاه به شما نشان داده می‌شود، متاسفانه نیاز به استفاده از سرویس‌های تغییر آی‌پی دارید.
نمای روی پل
نمای طبقه زیرین پل
ساختار کلی پل طبیعت
پل طبیعت در ۳ طبقه و به طول ۲۷۰ متر ساخته شده است. ورودی‌های متعددی دارد و عرض آن‌ها بین ۶ تا ۱۳ متر متغیر می‌باشد. مساحت کلی پل ۷۹۵۰ مترمربع بوده و بدنه روی سه‌پایه ایستاده است. دارای ۴ دهانه می‌باشد که از شرق به غرب ۶۸، ۹۴، ۶۸ و ۳۹ متر می‌باشد. فرم درختی ستون‌ها و نام طبیعت تأکیدی بر پیوستگی پل بین ۲ فضای سبز می‌باشد. در طراحی پل از ۳ منحنی استفاده شده است که امکان دید به مناظر بیشتری را فراهم کرده و هر یک از منحنی‌ها بخشی از یک دایره می‌باشند، تیرهای دو سطح پل نیز شعاع این قوس‌ها بوده و ستون‌ها در نقاط تغییر منحنی‌ها قرار گرفته‌اند.
پل دارای چند انشعاب در ورودی‌هاست که بر روی خطوط اصلی توپوگرافی بوستان طالقانی قرار گرفته و شیب زیادی دارد که با وجود رمپ و پله، این مسئله مشکلی ایجاد نکرده است. ورودی‌ها در مناطقی قرار گرفته‌اند که کمترین آسیب را به درختان محیط وارد کند. ساخت پل بر روی اتوبان شلوغ مدرس یکی از دغدغه‌های اصلی سازندگان پل بوده و با طراحی تمهیداتی هنگام ساخت، آسیبی به رفتار روزمره شهروندان وارد نشده است.
ساختار داخلی و ظاهر فیزیکی پل
طبقات مختلف پل عملکرد، دید و مساحت مختلفی دارند. طبقه اول با ۱۴۵۰ مترمربع فضای خدماتی، رستوران است و ظرفیت آن ۳۰۰ نفر بوده و با دیوار‌های شیشه‌ای در مواقع سرد و بارانی فضای مناسبی به شمار می‌آید، طبقه دوم ۲۸۷۰ مترمربع فضای دنج و مناسب عکاسی است و طبقه سوم ۵۷۱ مترمربع است که مراکز تفریحی، نمایشگاه، کافه و رستوران در این طبقه واقع شده است و چشم‌انداز خوبی مخصوصاً هنگام غروب خورشید دارد و مرکز گردشگری به‌حساب می‌آید.
بر روی پل برای فضای مکث مکان و مبلمان مناسب شهری پیش‌بینی شده است که مناسب با سازه، برآمده از کف پل و از جنس مصالح آن، چوب کامپوزیت ۱۰۰ درصد قابل بازیافت به نام رزیستا می‌باشد که مانند چوب نیاز به نگهداری خاصی نداشته و در شرایط آب‌وهوایی سخت نیز سازگار می‌باشد. هند ریل‌ها نیز از جنس و رنگ سازه، فولاد و کابل می‌باشند.
مسائل فنی و ساخت
پل طبیعت از ۱۴ هزار قطعه فولادی به ابعاد مختلف ساخته شده است. وزن سازه ۲۰۰۰ تن است و ۶۲۰۰ مترمکعب بتن‌ریزی انجام شده است. قطعات فولادی در ارتفاع ۴۰ متری زمین برش‌کاری، سرهم و نصب شده و ۱۰۲ کیلومتر جوشکاری انجام شده است. پل یک سازه خرپای سه‌بعدی فضایی است که با برش‌کاری، مونتاژ قطعات و جوشکاری نوآورانه و منحصربه‌فرد فرایند ساخت را پشت سر گذاشته است. ساختار پل الگوریتم‌های خاص و پارادایم‌های دقیقی دارد که با طراحی ابزار پارامتریک، طراحی و ساخت آن امکان‌پذیر شده است.
پل از مصالح مخصوص و لوله‌های ویژه با بالاترین ضریب اطمینان، با قطرهای متفاوت و شکل یکسان، ساخته شده و انتظار می‌رود در زلزله بالای ۷ ریشتر نیز مقاوم بوده و تا ۱۰۰ سال طول عمر داشته باشد. این پل بر روی سه ستون شبیه درخت قرار داده شده است و فرمی پویا در سطوحی پیوسته به یکدیگر و پیوستگی المان‌ها ایجاد کرده است. بدنه اصلی سطحی دو قوسی است که باعث افزایش پویایی سه‌بعدی سازه شده و حرکتی سینوسی در المان بالایی خرپا که لوله‌های فولادی با قطر تقریبی ۵۰ سانتی‌متر هستند را ایجاد کرده است.
سازه در سه بعد چرخانده شده است و برای جلوگیری از پدیده تشدید در سازه دوره تناوب طبیعی را بررسی کرده و سازه را بر اساس آن پیش برده‌اند. مصالح دیگری که علاوه بر فولاد و کابل‌ها در ساخت پل استفاده شده‌اند؛ بتن سبک و عایق رطوبتی کف هستند و پوشش نهایی کف و مبلمان نیز چوب می‌باشد. سعی شده است در انتخاب مصالح و ساخت به‌گونه‌ای عمل شود که به محیط‌زیست آسیبی نرسیده و پایدار باشند.
نور در طراحی
بهره‌گیری از نور مصنوعی در این پل جلوه‌ی زیبایی در شب به آن بخشیده، امکان حضور شبانه در پل را فراهم کرده است و به گفته عموم مردم حضور شبانه در پل تجربه‌ی بهتری می‌باشد. نور خطی پیوسته داخل هند ریل‌های این پل قرار داده شده که علاوه بر روشنایی، خوانایی مسیر را نیز بالا برده است و موجب شده عکاسی‌های ارزنده‌ای از این پل در شب انجام شود و فرم و ساختار را پل را بیشتر از قبل به نمایش بگذارد.
هزینه ساخت پل طبیعت و مردم
هزینه ساخت این پروژه حدود ۴۳ میلیارد تومان بوده است که توسط شهرداری تهران پرداخت شده است. این هزینه، هزینه ساخت و مصالح مصرفی بوده و هزینه‌‌های جانبی و امکانات گردشگری را شامل نمی‌شود. در اولین سال افتتاح پروژه حدود ۴ میلیون نفر از پل بازدید داشته و از امکانات آن استفاده کرده‌اند. امروزه نیز به بازدیدکنندگان این پل و محبوبیت آن افزوده می‌شود.
جوایز و افتخارات پل طبیعت
پل طبیعت از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۴۰۰، چندین جایزه مهم طراحی و افتخارات متعددی دریافت کرده است:
- سازه برتر فولادی ایران در بخش پل، چهارمین کنفرانس فولاد و ساز در تهران، سال ۱۳۹۲
- جایزه بین‌المللی خشت طلایی در فضاهای گردشگری و تفریح در روز جهانی شهرها در تهران، سال ۱۳۹۲
- ۶ پل برتر ایران، سال ۱۳۹۲
- برترین پل شهری در چهارمین کنفرانس بین‌المللی پل در دانشگاه امیرکبیر تهران،سال ۱۳۹۳
- جایزه IPMA در بخش مدیریت پروژه در پاناما، سال ۱۳۹۴
- جایزه معماری برای فضاهای عمومی در تهران،سال ۱۳۹۴
- رتبه دوم نوآوری در ۳۰ مین جشنواره بین‌المللی خوارزمی، سال ۱۳۹۵
- ۵ انتخاب برتر ۳۰۰ معمار برجسته جهان در مسابقه معمار A+Architizer awards آمریکا، سال ۲۰۱۵
- جایزه معماری آقاخان، بخش یک‌نفس هوای تازه، سال ۲۰۱۶
- طرح تقدیر شده جایزه معماری آسیا در استانبول، ترکیه
- جایزه MEIDAA بخش پروژه‌های عمومی و شهری خاورمیانه در دوبی، امارات متحده عربی
نکته نهایی
پل طبیعت فرم، معماری و سازه را کنار یکدیگر آورده و یک مکانی پر از انرژی و فعال است که در دل طبیعت و فضای شهری پایتخت ساخته شده است. این پل بیشتر از عملکرد حرکتی، فضایی است برای ماندن و از جنس لذت و اندیشیدن که فقط برای اتصال دو نقطه به یکدیگر خلق نشده بلکه توانسته بعد از برج آزادی و برج میلاد به نمادی از شهر تهران تبدیل شود.
