شناسنامه
نام: ایستگاه مرکز تجارت جهانی
World Trade Center transportation HUB
معمار: سانتیاگو کالاتراوا، Santiago Calatrava
کارفرما: اداره بندر نیویورک و نیوجرسی
مکان: منهتن، نیویورک، آمریکا
زمان ساخت: ۲۰۰۳-۲۰۱۶
هزینه‌ی ساخت: ۴ میلیارد دلار
ساختمان WTC
World Trade Center Transportation HUB ، یا به اختصار WTC، مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی یا ایستگاه مرکز تجارت جهانی، الهام گرفته شده از فرم یک پرنده‌ی سفید رنگی است که از دستان کودکی رها شده‌است. الهام گرفتن از طبیعت از شاخصه‌های کار معمار این طرح، سانتیاگو کالاتراوا، می‌باشد و با این رویکرد این بنا در دسته معماری بیونیک قرار می‌گیرد. فرم اولین عنصر زیبایی شناختی این مرکز است تا توجه همگان را به خود جلب کند. WTC مکان تجمع عمومی و الهام بخش و مکان پرنوری است که در مرکز شهر و در تراکم شهری توانسته زیبایی و کاربرد را در عالی ترین سطح خود به ظهور برساند و همچنین یادآور زیبایی و شکوه ساختمان پانتئون در رم می‌باشد. نام مرکز برگرفته از کاربری آن که سرویس دهی به قطارهای مسافربری است گذاشته شده است و در زمان افتتاح از ترمینال به مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی تغییر نام داده است.
تصمیم به ساخت
مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی سرگذشت طولانی را پشت سر گذاشته تا به مرکزی که امروزه وجود دارد تبدیل شود. در سال ۱۹۰۹ ایستگاه مرکز تجارت جهانی در محله پایانه هادسون در راه‌آهن منهتن (H&M) افتتاح شده است. در سال ۱۹۶۱ اداره بندر نیویورک و نیوجرسی که کارفرما این طرح می‌باشد H&M را خریدار کرده و بعد از بازسازی به PATH تغییر نام داده و ترمینال هادسون در تاریخ ۶ جولای ۱۹۷۱ بعد از بازسازی به بخشی از مرکز تجارت جهانی تبدیل شده است. پس از اتفاقات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ ایستگاه موقت PATH در سال ۲۰۰۳ در مرکز تجارت جهانی که در حال بازسازی بود افتتاح شد و از سال ۲۰۰۸ کار ساختمان اصلی شروع شده و در ۳ مارس ۲۰۱۶ خانه ایستگاه اصلی Oculus به عنوان یک ساختار مستقل افتتاح گردید.
سایت قرارگیری
WTC در منطقه مالی منهتن به عنوان یک مرکز جدید و دائمی واقع در نیویوک، کشور آمریکا احداث شده است. مرکز تجارت جهانی در شرق برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی اصلی و در امتداد لبه جنوبی میدان Wedge of light که توسط طراح دانیل لیبسکیند ساخته شده است، قرار گرفته است. مرکز تجارت پیوندی بین فضاهای سبز منطقه ایجاد کرده و پارک شهر را به حیاط کلیسای سنت متصل کرده و اتصالی بین باغ‌های یادبود و پارک باتری ایجاد می‌کند. دسترسی اصلی به مرکز از طریق خیابان کلیسا و خیابان‌های گرینویچ صورت می‌گیرد. این بنا با توجه به ساختار متفاوت و رنگ درخشانی که دارد، میان برج‌های تجاری متراکم نوعی مکث ایجاد کرده است.
معرفی کلی بنا
ایستگاه مرکز تجارت جهانی، محلی عمومی جهت خدمت‌رسانی برای حمل و نقل شهری است که جایگزین سیستم ریلی اصلی Port Authority Trans Hudson (PATH) شده است. این مرکز قطارهای شهر نیویورک را در ۱۱ خط مترو به یکدیگر متصل می‌کند. همچنین به پایانه باتری پارک شهر، موزه ملی ۱۱ سپتامبر، برج‌های مرکز تجارت جهانی، مرکز مالی مرکز تجارت جهانی (باغ زمستانی) خدمت رسانی کرده و مراکز خدماتی و فروشگاه‌های زیادی را شامل می‌شود. مساحت حدودی مرکز ۸۰۰ هزار فوت مربع است و روزانه ۲۵۰ هزار مسافر را خدمت رسانی کرده و خرده فروشی‌ها و غذاخوری‌های پیشرفته را در خود جای داده است.
ورودی
در طول زمان این مرکز ورودی‌های متفاوتی داشته است. در سال ۲۰۰۳ و در زمان افتتاح اولیه، ورودی موقت در خیابان کلیسا قرار داشته است. در سال ۲۰۰۷ ورودی به جنوب منتقل می‌شود. یک سال بعد ورودی به سمت خیابان Vesey انتقال پیدا می‌کند. در ۳ مارس ۲۰۱۶ و افتتاح PATH ورودی به سمت غرب جابه‌جا می‌شود و تا سال ۲۰۲۱ تغییری ایجاد نشده و این ساختار حفظ می‌شود.
ساختار بنا
WTC از دندههای فولادی و شیشه تشکیل شده است که به شکل بیضوی بزرگ قرار گرفته‌اند و دنده‌ها به‌گونه‌ای امتداد یافته‌اند که دو سایه‌بان در سمت شمالی و جنوبی ایجاد کرده‌اند. تیرها از دو طاق ۳۵۰ فوتی سرچشمه گرفته و محل قرارگیری آن‌ها در کنار محور مرکزی پروژه می‌باشد. بین طاق‌ها یک نورگیر ۳۳۰ فوتی قرار گرفته است که بخشی از آسمان را قاب کرده و در روزهای معتدل سال مثل ۱۱ سپتامبر باز می‌شود. ارتفاع مرکز در بالاترین نقطه به ۱۶۸ فوت می‌رسد و ارتفاع متوسط ۹۶ فوت است.
فرم کلی بنا، فرمی است تندیس گونه که با تکرار مدول‌های دندانه‌دار سازه فولادی طرحی یکپارچه و پیچیده به‌دست‌آمده است. فرم سرسرای درونی مانند بال‌های گشوده شده‌ای است که دعوت کنندگی ویژه‌ای دارد. ورودی پله‌ها بر فراز پلازای بزرگ به نام تالار ترانزیت قرار گرفته است و دسترسی به سطوح مختلف را فراهم می‌کند.
ساختار داخلی بنا
مرکز تجارت جهانی تا ۲۲ متر نسبت به تراز همکف طراحی شده است. دسترسی به طبقات پایین‌تر توسط آسانسور‌های شیشه‌ای استوانه‌ای متقارن و پله و پله‌های برقی صورت می‌گیرد. ۲ طبقه زیرزمینی بخشی از مرکز خرید مرکز تجارت جهانی هستند. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد مرکز خدمات متفاوتی را ارائه می‌دهد. تالار ترانزیت و Oculus و تالار PATH با مجموعه‌ای از دندههای فولادی تعریف می‌شوند و سطح سقف موج‌دار تالار PATH به ۵۵ فوت بالاتر از سطح زمین می‌رسد. فرم و ساختار سطح سقف امنیت، راحتی و جهت‌گیری مناسبی را به وجود آورده است.
دهانه‌های کف سالن PATH بین سکوها ارتباط فضایی ایجاد کرده و ورودی به یک فضای بزرگ‌تر را به‌صورت مستقیم تعریف می‌کند. PATH Hall در قسمت غربی مجموعه واقع شده و کنترل بلیط‌ها و دسترسی به قطارها از این قسمت انجام می‌گیرد. این بخش ارتباط بصری بین نقاط شرقی و غربی WTC را فراهم می‌کند. WTC از ۵ پیست و ۴ سکو تشکیل شده است که در قسمت میانی یک لوپ چرخشی وجود دارد و قطارهای نیوجرسی از آن برای بازگشت استفاده می‌کنند.
نور
شیشه‌ها که جزئی از ساختار اصلی بنا را تشکیل می‌دهند و در فضای بین دندانه‌ها تعبیه شده‌اند نور طبیعی روز با سمت داخل هدایت می‌کنند و علاوه بر المانی سازه‌ای، مفهومی از امید به زندگی و پویایی را القا می‌کنند. نورپردازی مصنوعی بنا در شب به‌گونه‌ای است که کاملاً ساختمان را روشن کرده و به‌عنوان فانوس در منطقه روشنایی ایجاد می‌کند. نور یک عنصر ساختاری در این بناست به گفته منتقدان مرکز توسط ستون‌های نور پشتیبانی شده و ساختمان را درخشان می‌کند. نور توسط ساختار شیشه‌ای نما به داخل و تراز‌های پایینی نیز هدایت شده و روشنایی طبیعی و مطلوبی را فراهم می‌کند که جلوه باشکوهی به طبقات پایین و مسیرهای عبور پیاده می‌دهد.
هزینه ساخت
طراحی و ساخت این مرکز با هزینه ۴ میلیارد دلاری خود جزو گران‌ترین ساخت‌وسازهای چند دهه اخیر بوده و انتقادات زیادی را به همراه داشته است. در واقع گران بودن طراحی‌های کالاتراوا جزو یکی از شاخصه کارهای او به شمار می‌آید که همواره برای او مشکل‌ساز بوده، ساخت بنا را به تعویق انداخته اما در نهایت با رضایت عمومی مواجه شده است.
جوایز
طراحی این مرکز دو جایزه معتبر را دریافت کرده است:
- جایزه طراحی سال ۲۰۱۶
- جایزه ویژه طراحی SARA برتری در زیر ساخت‌های شهری
نکته نهایی
فرم مجسمه گونه این بنا، بهره‌گیری از طبیعت در طراحی، ترکیب سازه و نور عظمت خیره‌کننده‌ای را به ارمغان آورده است. از لحاظ کاربردی یکپارچه‌ترین شبکه اتصالات پیاده زیرزمینی را ارائه می‌دهد و سومین مرکز حمل‌ونقل بزرگ در شهر نیویورک است. WTC سازه‌ای ایستاده، آزاد و مستقر است که ترکیبی از کاربرد و سازه را به نمایش می‌گذارد و در اوج زیبایی، پایدار و مورد رضایت عموم جامعه بوده، توانسته از بعدهای مختلف به منطقه خدمت‌رسانی داشته باشد و تبدیل به نقطه کانونی منهتن شود.
سوالات متداول در مورد ایستگاه مرکز تجارت جهانی
مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی به عنوان مکانی برای سرویس دهی به قطار های مسافری استفاده می‌شود.
منبع الهام مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی یک پرنده سفید است که از دست کودکی رها شده است.
با توجه به منبع الهام مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی«WTC» که یک پرنده سفید است می‌توان آن را در دسته معماری بایونیک «بیونیک» قرار داد.
مرکز حمل و نقل مرکز تجارت جهانی«WTC» از دندههای فولادی و شیشه تشکیل شده است.
- جایزه طراحی سال ۲۰۱۶
- جایزه ویژه طراحی SARA برتری در زیر ساخت‌های شهری
