شناسنامه
نام: برج پیکر انسانی، Turning Torso
معمار: سانتیاگو کالاتراوا، Santiago Calatrava
کارفرما: جانی اورباک، مدیر شرکت HSB
مکان: بندرگاه غربی مالمو، سوئد
زمان ساخت: 2001- 2005
تعداد طبقات: ۵۴ طبقه (190 متر)
هزینهی ساخت: 286.5 میلیون دلار
سبک معماری: Hi-tech
معنای لغوی و مفهومی
ترنینگ تورسو «Turning Torso» یا برج پیچنده در لغت، در زبان سوئدی به معنای ستون فقرات است. طراحی این برج از ستون فقرات بدن یک انسان بالغ، در حال چرخش در بیشترین حد خود (90 درجه) الهام گرفته شده است؛ این فرم بدن انسان، در مکتب یونان باستان، کاملترین فرم بدن تعریف میشده است. باتوجهبه این تعاریف، طراحی برج در دستهبندی معماری بیونیک قرار میگیرد. آشنا بودن فرم از لحاظ بصری آن را محبوب کرده، همچنین چشمنواز بوده، به سبب همین آشنایی، داشتن حس مکان به برج را تقویت کرده و توانسته خواستهی اصلی کارفرما که تبدیلشدن این برج به یک نماد شهری بوده را برآورده کند.
چرایی تصمیم به ساخت
کارفرمای برج ترنینگ تورسو شخص “جانی اورباک” است که مدیر شرکت HSB MOMLE (شرکت ساخت و اجاره خانههای مسکونی (خانههای ایمن)) میباشد. جانی اورباک، طرحی که “سانتیاگو کالاتراوا” برای ساخت پل اورسند ارائه کرده بود را مشاهده کرد و با بررسی مجسمه مرمرین کالاتراوا که فرم بدن انسان را به تصویر کشیده بود، ایده تبدیل آن به برج مسکونی را داد؛ تا این برج خط آسمان شهر را تعریف کرده و همچنین کیفیت منطقه را ارتقا دهد.
ساختمان ترنینگ تورسو
turning torso
اثر سانتیاگو کالاتراوا
سایت قرارگیری و معرفی کلی بنا
ترنینگ تورسو یا برج پیچنده در شهر مالمو کشور سوئد، در بندرگاه غربی واقع شده است. برج مانند یک مجسمه در شهر دیده میشود و باتوجهبه ارتفاع ۱۹۰ متری آن، بلندترین آسمانخراش کشور سوئد، بلندترین سازه در کشورهای اسکاندیناوی و همچنین دومین آپارتمان بلند اروپا میباشد. طراح این برج سانتیاگو کالاتراوا، طراح، معمار، مهندس عمران و مجسمهساز اسپانیایی میباشد. کالاتراوا در سال ۱۹۹۹ میلادی برج را طراحی کرده و در 14 فوریه 2001 ساخت این برج شروع شده و ساخت آن به مدت 4 سال طول کشیده و در 27 آگوست 2005 برج به طور رسمی افتتاح شده است. طراحی این برج در سبک معماری فناوری برتر (Hi-tech) میباشد.
ساختار کلی برج
ترنینگ تورسو «Turning Torso یا برج پیچنده یا برج پیکره انسانی» از 9 مکعب و 54 طبقه تشکیل شده است که جهت رسیدن به فرم نهایی پیچخورده، حول یک محور مرکزی، هر مکعب نسبت به مکعب بالایی خود 10 درجه چرخش داده شده و در نهایت مکعب نهم، 90 درجه نسبت به سطح بنا چرخش دارد. هر مکعب 5 طبقه داشته و توسط یک طبقه مجزا از مکعب بعدی جدا شده است. هر طبقه یک مقطع مستطیلی شکل است که 1.6 درجه نسبت به طبقه پایین خود، حول محور مرکزی چرخیده است. کف طبقات مربعی شکل بوده و به یک مقطع سهگوش متصل شدهاند که در نهایت با یک داربست فلزی (فولادی) محیط گردیده است.
ساختار داخلی
کاربری ساختمان به دو بخش مجزا تقسیم میشود. بخش اداری و بخش مسکونی. طبقه همکف، بیرون از مکعبها تعریف شده و فضای لابی و پذیرش برج میباشد. دو مکعب زیرین بخش تجاری برج است که دسترسی و آسانسورهای جداگانه دارد. شرکت کارفرما نیز بعد از افتتاح برج در بخش تجاری مستقر شده است. 7 مکعب بالایی با 149 آپارتمان با مساحتهای مختلف از 45 متر تا 190 متر، به فضای مسکونی اختصاص داده شدهاند. طبقهی بین هر دو مکعب نیز برای عملکرد خاص مثل فضاهای جمعی، سالن اجتماعات، فضاهای ورزشی و تفریحی و … تعریف شده است. مساحت هر طبقه حدود 400 مترمربع است و در مجموع 13500 مترمربع فضای مسکونی برج میباشد. مکعبها توسط یک راهپله سراسری در هسته مرکزی و 5 آسانسور در بخش مسکونی و 3 آسانسور در بخش تجاری به یکدیگر مرتبط میشوند.
طراحی داخلی
داخل بنا باکیفیتترین مصالح و جدیدترین تجهیزات پیشرفته طراحی شده و دارای طراحی زیبا، لوکس و منحصربهفرد میباشد. تمامی تجهیزات از بوش آلمان و فیلیپس هلند خریداری شده و شبکه کامپیوتری داخلی، اینترنت پرسرعت و تلویزیون کابلی از جمله خدمات رفاهی برج میباشند که رضایت ساکنین را افزایش داده است. خدمات تفریحی، سالنهای ورزشی، استخر، سونا، سالن جمعی نیز بر کیفیت زندگی ساکنین تأثیرگذار میباشد.
مسائل فنی و ساخت
اولین و اصلیترین مسئله طراحی برج، ایمنی و مسائل فنی آن بوده است. به سبب فرم انتزاعی و نوع خاص و نوآورانه طراحی فرم (پیچش آن که در بیشترین حد مقاومت در برابر کمانش قرار میگیرد) و ارتفاع برج، لازم بوده است تا در عملیات ساخت نیز خلاقیت و تمهیدات خاصی صورت بگیرد تا بتواند پاسخگوی طراحی خاص برج باشد. پیش از ساخت شرکت سازنده جهت بررسی و امکانپذیری ساخت آزمایشهایی را در سایت و آزمایشگاه انجام داده و پس از آن ساخت اصلی انجام شده است.
فونداسیون
فونداسیون ساختمان به عمق ۷ متر روی سنگ آهک داخل زمین قرار گرفته است. استوانه بتنی (هسته مرکزی) نیز با قطر ۳۰ متر تا عمق ۱۵ متری داخل زمین واقع شده است. اصلیترین بخش برج را هسته بتنی آن تشکیل میدهد که مرکز چرخش طبقات نیز با مرکز این هسته منطبق است و پایه و اساس چرخش میباشد. قطر این هسته بتنی 10.6 متر میباشد. بتنریزی ساختمان 72 ساعت پیوسته و بدون وقفه انجام شده است. بتن مورداستفاده بتن خود فشردهشونده (self-compacting) میباشد که به ارتعاش نیازی ندارد.
بتن ریزی طبقات
بتنریزی هر طبقه توسط قالبهای فلزی لغزنده با جکهای هیدرولیکی به طبقه بالاتر انتقال پیدا کرده و عمل بتنریزی را آسان نموده است. ضخامت بتن در طبقات زیرین به ۱۳۵۰۰ مترمربع هم رسیده و مسئله کنترل دمای بتن مسئلهای چالشبرانگیز بوده که توسط آزمایشها و شبیهسازی پیش از طراحی مشکلی ایجاد نکرده است. در کل پروژه ۵۱۰۰ مترمکعب بتن استفاده شده و برای تقویت آن از میلگردهایی با ضخامت ۳۲ میلیمتر (بیشترین ضخامت میلگرد در بازار) استفاده شده است.
هسته مرکزی و بارهای جانبی
سازهی اصلی بنا را بتن تشکیل داده است؛ فونداسیون، هسته بتنی مرکزی، صفحات بتنی کف طبقات به ضخامت ۳۰ سانتیمتر که به هسته مرکزی بتنی طره شدهاند و بارهای عمودی ساختمان به این بخش وارد شده و بار از طریق هسته بتنی به پی منتقل میشود. بخش دوم سازه، بخش فولادی آن است که این سازه فولادی ۸۲۰ تنی در گوشه برج قرار گرفته و بارهای جانبی را ابتدا به دیوارهای جانبی، سپس به تیرهای بتنی، صفحات و بعد به هسته مرکزی و در نهایت به پی منتقل میکند.
ستونهای فولادی تا ۴ متر داخل صخره سنگی داخل فونداسیون رفتهاند و فشار را به زمین منتقل میکنند. سازه فولادی توسط شرکت PROMECON ساخته شده است. این سازه فلزی در امتداد ارتفاع بنا طراحی شده و از ۲۰ عضو افقی و ۱۸ عضو قطری دوکی شکل (CIGARS) ، تشکیل شده است. طراحی ستونها از فرم اسکلت بدن انسان الهام گرفته شده و تا ۳۵ درصد در برابر باد، کاهش تغییر شکل دارد.
بارهای عمودی در این ساختمان توسط طبقاتی که میتوانند از شبکهی تیرها و دالها پشتیبانی شوند به ستونها، لبهها و گوشههای بنا هدایت میشوند، سپس از آن جهت که ستونها در یک راستا قرار گرفتهاند، بارها در یک خط مستقیم به سمت پایین حرکت کرده و در خاک زیر ساختمان پخش میشود.
جهت انتقال بارهای افقی در سازه نیز به المانهای خاصی نیاز است که رایجترین آنها دیوار برشی و مهاربند است. سازه فلزی برج ترنینگ تورسو بارهای افقی را هدایت کرده، به ستونها منتقل میکند و در نهایت از طریق ستونها به پی خاک منتقل میشود.
طراحی نما
علاوه بر بتن و فولاد که ساختار اصلی برج را شامل میشوند، دو متریال شیشه و کامپوزیت آلومینیوم در طراحی نما به کار گرفته شدهاند. ۲۲۵۰ پنجره شیشهای تخت و ۲۸۰۰ پنل آلومینیومی در ساخت نما استفاده شده است. پنلها جداری مستحکم در مقابل وزش باد تند هستند و به تبادل حرارت ساختمان کمک کرده و از نفوذ رطوبت و صدا جلوگیری میکنند. باتوجهبه پیچش ساختمان، پنجرهها صفر تا ۷ درجه نسبت به داخل یا خارج برج خم شدهاند. نمای پیشساخته و نصب آنها توسط جرثقیل در سرعت ساخت بسیار مؤثر بوده است. همچنین در نمای بیرونی از گرافیت سیاه منعکسشده استفاده شده است که ردپای این متریال را میتوان در لابی برج نیز مشاهده کرد.
ایمنی
ایمنی برج از مسائل مهم و چالشزا در طراحی بوده است. علاوه بر مسئله پایداری بنا که توسط طراحی دقیق و محاسبه شده سازه، حل شده، و راهحلهای جدیدی ارائه کرده است، مسئله ایمنی در شرایط آتشسوزی، زلزله و یا حوادث نظیر این که جان افراد را به خطر میاندازد، مهم به شمار میآید. تعبیه Fire zone در نقاط مختلف برج، نصب کپسولهای آب در همهی فضاها و طراحی آسانسورهای مختلف جهت تخلیه ساکنین و ورود گروههای امدادی، اقداماتی است که جهت ایمنی ساختمان در شرایط بحرانی بهکارگرفتهشده است.
پایداری و محیطزیست
Turning Torso در طراحی پایدار نیز جز ساختمانهای پیشرو بهحساب میآید. انرژی مصرفی ساختمان ۱۰۰ درصد تجدیدپذیر میباشد؛ تأمین برق از طریق تکنولوژی sydkraft و انرژیهای داخلی تجدیدپذیر و تأمین گرما توسط سلولهای خورشیدی و مخازن آبهای زیرزمینی بهدستآمده است. آب باران مدیریت شده و در ساختمان از آن استفاده میشود. همچنین تمامی تجهیزات و تأسیسات با بهرهوری بالا میباشند بهعلاوه مسئله دیگر در بحث طراحی سبز، مدیریت پسماند میباشد.
در این برج در هر آشپزخانه فضایی برای دفع زبالهی آلی اختصاص پیدا کرده است. زبالهها توسط دستگاه خردکن، خردشده و انتقال پیدا میکنند. زبالهها از طریق لولهها به فضایی در ساختمان منتقل شده و توسط تأسیسات مستقر در ساختمان تجزیه و تبدیل به بیوگاز میشوند. تفکیک زباله در مبدأ انجامگرفته و بازیافت زبالهها در خود ساختمان انجام میشود. هنگام ساخت ساختمان نیز زبالهها تفکیک شده و به محل مناسب جهت بازیافت انتقال پیدا کردهاند.
مصالح استفاده شده در برج سازگار با محیطزیست میباشند؛ فولاد مورداستفاده در سازه قابل بازیافت است، از لولههای مسی برای لولهکشی استفاده نشده است و صفحات آلومینیومی نما نیز قابل بازیافت میباشد. ساکنین برج جهت مدیریت انرژی و پسماند آموزشدیده و هر واحد به صورت جداگانه میتواند برق و گرمای مصرفی خود را با سیستم مانیتورینگ اختصاصی مدیریت کند و هزینه و مصرف خود را کاهش بدهد.
هزینه ساخت
Turning Torso جز ساختمانهای گران محسوب میشود. هزینه ساخت این برج 286.5 میلیون دلار بوده درحالیکه پیش از ساخت به صورت تئوری حدود 80.5 میلیون دلار برآورده شده، این اختلاف ناشی از هزینههای ایمنی ساخت این برج بوده که عملاً غیر قابل حذف و بهشدت ضروری میباشد. همچنین در سالهای ساخت پروژه میزان تورم در سوئد و بالارفتن هزینههای کارگران، عاملی برای افزایش این هزینه بوده است.
جوایز
طراحی این برج جوایز متعددی را حوزههای مختلف از آن خود کرده است. از جمله:
- جایزه دهساله شورای ساختمانهای بلند در سال ۲۰۱۵
- جایزه Gold Emporis در سال 2005
- جایزه ۱۰ ساله از CTBUH
- جایزه سازه بتنی برجسته در سالند. اند.اااا 2006 از FIB
- جایزه MIPIM برای چرخاندن برج تنه
- جایزه ۵۰ ساختمان بلند تأثیرگذار ۵۰ سال گذشته
- جایزه SBI Silver Beam
نکته نهایی
Turning Torso در یک بافت فرسوده طراحی و ساخته شد، و توانست نهتنها به پیشرفت منطقه خود کمک کند بلکه تأثیر جهانی گذاشته و بهعنوان یک عنصر شاخص و طراحی منحصربهفرد از آن یاد شود و همواره در بخش طراحی، ساخت، سازه و نوآوری الهامبخش سایر طراحان بوده و توانسته افقهای جدید طراحی برج را به نمایش بگذارد.
برج ترنینگ تورسو الهامبخش ساختمانهای پیچیده مانند برج شانگهای چین است و در راستای طراحی برجهای پیچیده در زمان خود منحصر به فرد بوده است.
مدرسه سبز بالی | Green School Bali
مدرسه سبز بالی یک مدرسه سبز است که جهت آموزش مفاهیم پایداری طراحی و ساخته شده است. این مدرسه بهعنوان مدرسه بدون دیوار مشهور است و یک مدرسه پایدار با رویکرد آموزشی متفاوت است.
میدان یک فرشته | One Angel Square
بنای «میدان یک فرشته» باهدف بیشترین انعطافپذیری در فضای داخلی و با کاربری اداری و تجاری باکیفیت بالا طراحی و ساخته شده و از پایدارترین ساختمانهای بزرگ جهان میباشد.
سوالات متداول در مورد ترنینگ تورسو
برج ترنینگ تورسو یا برج پیکره انسانی یا برج پیچنده برجی است که توسط سانتیاگو کالاتراوا در شهر مامو در کشور سوئد ساخته شده است.
برج ترنینگ تورسو دارای ۵۴ طبقه و 190 متر ارتفاع است
برج ترنینگ تورسو دارای 190 متر ارتفاع است«54طبقه».
هزینه ساخت برج ترنینگ تورسو 286.5 میلیون دلار بوده است.
سبک معماری ترنینگ تورسو های-تک است«Hi-Tech». همچنین به دلیل شبیه بودن به فرم یک انسان در حال چزخش، در دسته بندی معماری بایونیک«بیونیک» نیز تقسیمبندی میشود.
واژه ترنینگ تورسو در زبان سوئدی به معنای ستون فقرات است و به صورت برج چرخان، پیکره انسانی یا برج پیچنده نیز معنا شده است.
فرم برج پیکره انسانی یا tutning torso به صورت یک انسان بالغ و در حال چرخش کامل«۹۰ درجه» است. این فرم کاملترین فرم بدن در یونان باستان تعریف شده است.
برج turning torso در سال ۱۹۹۹ توسز سانتیاگو کالاتراوا طراحی شده و در ۲۷ آگوست 2005 میلادی برج به طور رسمی افتتاح شد.
برج turning torso یک ساختمان مسکونی-اداری-تجاری است. دو مکعب پایینی تجاری-اداری و بخشهای بالایی مسکونی هستند.
هسته مرکزی با هسته بتنی به همراه طبقات طره شده. بارهای جانبی توسط خرپای فلزی تحمل میشوند.
براورد شده بود که ساخت برج ترنینگ تورسو حدود 80.5 میلیون دلار هزینه دارد ولی در انتها در حدود 286.5 میلیون دلار هزینه برداشت.
مصرف انرژی ساختمان ترنینگ تورسو کاملا تجدیدپذیر است و تامین برق آن از طریق تکنولوژی skykraft صورت میگیرد.