شناسنامه
نام: پل هزاره لندن | Millennium Bridge
معمار: نورمن فاستر، Norman Foster و گروه آروپ
کارفرما: Bridge house Estate مؤسسه خیریه تحت نظارت شهرک شهر لندن
نام مستعار: پل لرزان، Wobbly Bridge
مکان: رودخانه تایمز شهر لندن، انگلستان
زمان ساخت: ۱۹۹۸-۲۰۰۲ | کاربری: پل پیاده و عبور دوچرخه
طول: ۳۲۵ متر | پهنا: ۴ متر
بیشترین ارتفاع: ۳۰.۲ متر | تعداد دهانه: ۲ عدد
هزینه ساخت: ۱۸.۲ میلیون پوند
نام‌گذاری پل
پل هزاره لندن «Millennium Bridge» در قبل از افتتاح به تیغه نور شناخته می‌شده است. به سبب افتتاح این پل در سال ۲۰۰۰ میلادی نام آن را پل هزاره نامیدند. پل‌های متعددی نیز در شهر‌های مختلف به این نام خوانده می‌شوند. همچنین به سبب لرزشی که در روز افتتاح پل اتفاق افتاد به پل لرزان، Wobbly Bridge معروف شده است. فرم باز و بسته شونده‌ی پل به سمت بالا هنگام عبور کشتی‌های کوچک از زیر آن تداعی‌گر چشم بسته بوده و به همین علت به پل چشمک‌زن نیز شناخته می‌شود و به اولین پل یک‌بر جهان نیز شهرت یافته است.
چرایی تصمیم به ساخت
طرح احداث پل بر روی رودخانه تایمز در سال ۱۹۹۶ میلادی جهت انتقال عابران پیاده از دو سمت رودخانه مطرح شده و انجمن پل‌سازی South Wark طرح اولیه را در مسابقات RIBA را ارائه نمودند. این پل پس از پل تاور، Tower Bridge که در سال ۱۸۹۴ بر روی رودخانه تایمز واقع شده است، دومین پل معلق احداث شده می‌باشد. طبق قانون احداث پل باید به تصویب مجلس برسد اما مجوز ساخت این پل توسط اداره بندر لندن صادر شده است.
تصمیم گرفتند طراحی پل را به شخص معمار و طراح، سانتیاگو کالاتراوا بسپارند.
سایت قرارگیری
پل هزاره لندن، ساحل رودخانه تایمز را به شهر لندن متصل می‌کند. در قسمت شمالی شهر دانشگاهی لندن و کلیسای جامع سنت پل واقع شده و در قسمت جنوبی موزه Tate modern قرار گرفته است و از روی پل به تئاتر گلوب دید وجود دارد. قرارگیری پل در این قسمت رودخانه پیوند مناسبی را در منطقه ایجاد کرده و منظره مناسبی را از لحاظ دید به بناهای موجود و از جنبه طبیعی هنگام قرارگیری بر روی پل فراهم کرده است. پل لرزان بین پل SouthWark و پل راه‌آهن قرار گرفته است.
گشت‌وگذار آنلاین در پل میلینیم لندن
راهنمایی: با استفاده از این قسمت امکان این را خواهید داشت تا در مجموعه به گشت و گذار بپردازید. توجه داشته باشید اگر از ایران درحال مشاهده این صفحه هستید و تصویر یا تصاویر به‌صورت سیاه به شما نشان داده می‌شود، متاسفانه نیاز به استفاده از سرویس‌های تغییر آی‌پی دارید.
معرفی کلی بنا
پل هزاره یا پل میلینیم یا Millennium Bridge، یک پل عابر پیاده و مناسب برای عبور دوچرخه است. این پل ۳۲۵ متر طول و ۴ متر عرض دارد. دهانه پل در بیشترین حالت خود به ۱۴۴ متر رسیده و ارتفاع نیز به ۳۰.۲ متر می‌رسد. پل لرزان در یک تعلیق افقی قرار گرفته است و در بیشترین حالت حرکت نوسانی آن به ۷۰ میلی‌متر می‌رسد. این پل توانایی دارد ۵۰۰۰ نفر را به‌صورت هم‌زمان روی خود بپذیر و ۲۰۰۰ تن وزن را تحمل کند. پل یک طراحی مینیمال دارد و طراح با یک فناوری پیشرفته در سازه قادر به طراحی و ساخت شده است.
طراحی پل را نورمن فاستر به همراه گروه معماری آروپ و مشورت مجسمه‌ساز آنتونی کارو انجام داده است. ساخت پل در سال ۱۹۹۸ شروع شده و ۱۰ ژوئن ۲۰۰۰ افتتاح شده است. دو روز بعد از افتتاح پل در ۱۲ ژوئن پل به مدت دو سال جهت اصلاح بسته می‌شود. در افتتاحیه ۹۰۰۰ نفر حضور داشته و به طور هم‌زمان ۲۰۰۰ نفر از پل عبور کرده‌اند که همین امر موجب لرزش در پل شده که متخصصین با شبیه‌سازی رفتار حرکتی انسان در سال ۲۰۱۵ مقاله‌ای را ارائه داده‌اند که این لرزش را به ناخودآگاه انسان هنگام عبور از پل معلق و هماهنگی گام‌های او با حرکت پل ربط داده‌اند.
سرانجام اجزای تقویت‌کننده‌ای در دو حاشیه پل قرار داده شده تا نوسانات را کم کرده و از حرکت پل جلوگیری کند. پل در ۲۲ فوریه ۲۰۰۲ پس از اصلاحات و اطمینان از لرزش پل دوباره باز شده و تا سال ۲۰۲۱ نیز بدون مشکل به فعالیت خود ادامه داده است اما همچنان لقب پل لرزان را از طرف عموم مردم همراه خود دارد.
ساختار کلی پل
پل هزاره لندن از جنس فولاد و ترکیب با ۸ کابل معلق است که با کشیدن پل، ساختار بدنه و وزن آن را کم می‌کنند. کابل‌ها در مرکز دهانه ورودی و با ۲.۳ متر افتادگی قرار گرفته و نسبت افتادگی کابل‌ها ۱:۶۳ می‌باشد. پل دارای ۲ اسکله یا موج‌شکن و این دو سکو از ۳ دهانه اصلی شمال به جنوب به طول ۸۱ متر در قسمت شمالی، ۱۴۴ متر در قسمت مرکزی و ۱۰۸ متر در قسمت جنوبی تشکیل شده و در کل ۳۲۵ متر می‌باشد. استفاده از لوله‌های سبک فولادی در حاشیه طرفین لبه پل به کم کردن وزن پل و تقویت کردن بازوها کمک کرده و عرشه را نیز مقاوم می‌کند.
بازوها جعبه‌هایی توخالی هستند که توسط کابل‌ها در فاصله ۸ متری به عرشه متصل شده و پوششی ۲۲۵*۴۵۰ مترمربع دارند. عرشه پل به عرض ۴ متر مقاطعی از جنس آلومینیوم است که با زبانه و شیار اتصال پیدا کرده و روی لوله‌های فلزی بخش‌های کناری دهانه قرار گرفته است. عرشه در انتهای جنوبی خود سوزن نامیده می‌شود و قسمت دوشاخه پل را تشکیل می‌دهد، دوشاخه شدن عرشه با افزایش لوله‌ها به مقاومت پل در برابر واژگونی کمک کرده است.
پل از دو طرف توسط کابل‌های فنری متصل شده‌اند که در دو جهت افقی و عمودی خستگی پل را کم کرده و ۲۳۰۰ تن وزن را تحمل می‌کنند. در دو سمت پل نیز رم‌های هیدرولیکی با تکنولوژی نوین قرار گرفته‌اند که به کج شدن پل هنگام عبور کشتی‌های کوچک کمک می‌کنند. تکیه‌گاه‌ها از جنس فولاد گداخته شده هستند که به تقویت کابل‌ها کمک کرده و باعث عدم سرخوردن آن‌ها می‌شوند. نگهداری اصلی کابل‌ها با تکیه‌گاه بوده و به پل حالت انعطاف‌پذیری می‌دهد.
قسمت موج‌شکن یا پایه میانی بر روی یک صفحه ۷۰ میلی‌متری فولادی جوش‌خورده و قسمت میانی پل بر روی لوله فلزی به قطر ۷۵ میلی‌متر، روی بتن بدنه لنگر انداخته است. ارتفاع رودخانه در هنگام جزرومد ۱۰.۸ متر نوسان داشته و پل برای این حالت آماده شده است و با حضور نرده‌های فولادی ضدزنگ به ارتفاع ۱.۲ متر ارتفاع ایمنی پل تضمین شده است.
ساختار داخلی و ظاهر فیزیکی پل
Millennium Bridge تلفیقی از معماری، هنر و مهندسی است. ظاهر زیبای پل همواره عکاسان زیادی را مجذوب خود کرده است. افراد زیادی هنگام عبور از پل توقف کرده و دیدن منظره و چشم‌انداز طبیعی به حالت پانوراما لذت برده و از شلوغی شهر رها می‌شوند. تراز پل به‌گونه‌ای است که به کلیسا دیده مناسبی داشته باشد و گویا پل در هر لحظه حضور بنای کلیسای جامع سنت پل را قاب گرفته است. اجزای پل تقریباً ارگانیک بوده و با ترکیبی دائماً در حال تغییر جذابیت بصری را فراهم می‌کند. روی پل ۴۰۰ اثر هنری کوچک که توسط هنرمند خیابانی به نام بن ویلسون ملقب به مرد آدامسی با آدامس‌های ریخته شده توسط افراد ساخته شده، وجود دارد.
مسائل فنی و ساخت
پل لرزان از دو آرماتور Y شکل تشکیل شده است که قوس باریکی در امتداد آب رودخانه ایجاد کرده است. پل در قسمت کم‌عمق رودخانه، حدود ۶ برابر کمتر از پل‌های مشابه، واقع شده که مسائل ساخت را با چالش روبه‌رو کرده است. پل با وجود مؤلفه‌ها و اجزای تکرارشدنی، تعادل کافی را ایجاد کرده و روند ساخت را آسان و در نهایت به کاهش هزینه‌ها نیز کمک کرده است. تزلزل پل نیز توسط دو نوع دمپر «دمپر چسبناک و میراگر جرمی» کنترل می‌شود.
این پل نیروی افقی ۳۰۰۰ تن را تحمل کرده و شالوده پایه آن به ضخامت ۲۰ متر و با ضخامت ۶ متر وارد رودخانه شده و سازه اصلی را تقویت می‌کند. بدنه پایه از جنس بتن و به فرم بیضی، در قسمت میانی پل به شالوده در عمق رودخانه پیوند خورده است. پایه جانبی نیز در قسمت شمالی با کابل به شالوده و با پایه بتنی در لنگرگاه با دو دیواره بتنی متصل شده و نیروی پل را به بستر رودخانه هدایت می‌کند. در قسمت جنوبی نیز پایه به کابل‌ها با بند فولادی، لوله به قطر ۱۰۰ میلی‌متر، و بست فولادی به تیرک پایه‌ای ثابت به ضخامت ۳ متر متصل شده است.
نور در طراحی
پل هزاره لندن در تمام اوقات روشنایی داشته و می‌درخشد. در روز توسط نور خورشید روشنایی تأمین شده و در شب، نورپردازی توسط یک نوار باریک در قسمت فولادی پل، مانند یک تیغه نور در می‌آید و در حضور مهتاب درخشش آن چندین برابر می‌شود و امکان حضور توریست برای عکاسی را فراهم کرده و باعث رونق اقتصادی منطقه می‌گردد.
مردم و رویدادها
پس از بسته‌شدن پل به مدت دو سال و بازگشایی آن در سال ۲۰۰۲، در سال ۲۰۰۷ شهر لندن شاهد طوفان شدیدی گردید که شورای شهر دستور بسته‌شدن پل را به مدت محدود داد تا از جان مردم محافظت شود، شدت طوفان به‌اندازه‌ای شدید بوده است که فکر می‌کردند ممکن باعث مرگ تعداد زیادی افراد هنگام عبور از روی رودخانه و حضور روی پل شود.
هزینه ساخت
هزینه نهایی برج ۱۸.۲ میلیون پوند بوده که ۲.۲ میلیون پوند بیشتر از برآورد اولیه و بودجه کنار گذاشته شده هزینه داشته است. پرداخت هزینه طراحی و ساخت پل توسط کمیسیون هزار و Trust Bridge London انجام شده است. همچنین هزینه‌های مضاعفی پس از لرزش پل در سال ۲۰۰۰ که نقدهای مردمی زیادی را نیز به همراه داشته به وجود آمده است.
جوایز و افتخارات
پل هزاره لندن تا سال ۲۰۲۰، دو جایزه مهم طراحی دریافت کرده است:
- جایزه پریتزکر برده این پل سال ۱۹۹۹
- جایزه استرلینگ معماری سال ۲۰۰۲
- جایزه برجسته‌ترین بنای سال ۲۰۰۵
و جزو برترین سازه‌های مهندسی قرار گرفته است.
نکته نهایی
طراحی Millennium Bridge عملکرد خوبی را به مردم، شهر و محیط ارائه داده است و یک اثر برجسته در معماری و شهرسازی به شمار می‌آید. پل هزاره لندن یک پل معلق جادویی است که توانسته بین هزینه و زیبایی تعادل ایجاد کرده و بهره‌وری مناسبی برای منطقه داشته باشد. ذکر نام این پل در سریال‌ها، فیلم‌ها و کتاب‌های معروف دو دهه اخیر نشانی است بر میزان تأثیرگذاری این اثر بر روی مردم و هنرمندان و همچنین توانایی پل برای تبدیل‌شدن به یک بنای نمادین در شهر لندن می‌باشد.
سوالات متداول در مورد پل هزاره
پل هزاره اثر نورمن فاستر در کشور انگلستان و شهر لندن و بر روی رودخانه تایم ساخته شده است.
