معماری سبز چیست؟
معماری سبز مسیری جهت رسیدن به پایداری است. این نوع طراحی و ساخت تفکری نو در عرصة معماری بوده که هدف اصلی آن افزایش کیفیت زندگی افراد و توجه به زندگی آیندگان است؛ ازاینرو از منابع و انرژیهای تجدیدناپذیر، استفاده مجدد از مصالح و ایمنی آنها و تأثیرات ساخت بر محیطزیست، حمایت میکند. بهرهوری و اعتدال در استفاده از انرژی و مصالح قانون اول این طراحی است و بهرهوری انرژی در کل چرخه عمر ساختمان از مهمترین اهداف میباشد.
رویکردهای اولیه در مسیر معماری سبز در فناوری ساختمان و دگرگونیهای آن بوده است، بهمرور طراحی سبز، اختراع، نوآوری و تخصص مهم تلقی شده و معماری در چارچوب فرهنگی گستردهتر شده و روابط متقابل بین انسان و طبیعت ارزش دوباره پیدا میکند. مسئله اساسی در طراحی توجه به سلامت محیطی و افراد است که در هر ساختمان با هر کاربری میتواند اعمال شود.
جزئیات طراحی در معماری سبز
اولین گام: در مسیر طراحی سبز داشتن رویکردی آگاهانه به محافظت از محیطزیست و انرژی و منابع است.
دومین گام: شناخت صحیح اقلیم و بستر طراحی است.
همچنین انتخاب زمین مناسب جهت ساخت نیز اهمیت پیدا کرده و تجزیهوتحلیل سایت جهت استفاده بهینه از منابع محیطی طبیعی بهویژه نور روز و باد محیط مهم بوده تا گرمایش و تهویه مناسب را فراهم آورد.
پس از آن انتخاب مصالح مناسب که از محل تأمین شود، حملونقل را کاهش دهد، قابل بازیافت باشند، و انتشار کمتر *VOC داشته باشند، اهمیت پیدا میکند.
پیشنهاد ویژه نمونه موردی معماری سبز جهت مطالعه:
ترنینگ تورسو «برج پیکر انسانی» | Turning Torso
Turning Torso، ترنینگ تورسو یا با ترجمهای مانند بدنِ چرخان یکی از شاهکارهای معماری و سازهای واقع در سوئد است
جزئیات طراحی در معماری سبز
اولین گام: در مسیر طراحی سبز داشتن رویکردی آگاهانه به محافظت از محیطزیست و انرژی و منابع است.
دومین گام: شناخت صحیح اقلیم و بستر طراحی است.
همچنین انتخاب زمین مناسب جهت ساخت نیز اهمیت پیدا کرده و تجزیهوتحلیل سایت جهت استفاده بهینه از منابع محیطی طبیعی بهویژه نور روز و باد محیط مهم بوده تا گرمایش و تهویه مناسب را فراهم آورد.
پس از آن انتخاب مصالح مناسب که از محل تأمین شود، حملونقل را کاهش دهد، قابل بازیافت باشند، و انتشار کمتر VOC داشته باشند، اهمیت پیدا میکند.
VOC مخفف Volatile Organic Compounds بوده و بهصورت ترکیبات آلی فرار ترجمه شده است. VOCها ترکیبات آلی هستند که در دمای اتاق فشار بخار بالایی دارند و به راحتی میتوانند در هوا پخش شوند، مانند الکل.
استفاده از سیستمهای فعال و غیرفعال در ساختمان به کاهش نیازهای انرژی ساختمانها و افزایش توانایی آنها در جذب یا تولید انرژی منجر میشود. به علت بهحداقلرساندن هزینهها و کمکردن پیچیدگیها، سیستمهای غیرفعال در اولویت بوده که وابسته به معماری و موقعیت ساختمان میباشد. پس از استفاده از منابع تجدیدپذیر، استفاده از منابع تجدیدناپذیر و سوختهای فسیلی توجیه پیدا میکند.
سیستم فعال خورشیدی که به صورت سامانه خورشیدی پویا نیز نام برده میشود، به سامانهای گفته میشود که انرژی خورشیدی(عموما تابش) را دریافت کرده و توسط سامانههای دیگر، مانند سامانههای الکتریکی و مکانیکی استفاده میکند. مانند سلول فتوولتاییک که انرژی تابش خورشید را دریافت و به الکترسیته تبدیل میکند و پس از آن میتوان از انرژی تولید شده برای تولید گرما یا سایر مصارف استفاده کرد.
سیستم غیرفعال خورشیدی که به صورت سامانه خورشیدی ایستا نیز نام برده میشود، به سامانهای گفته میشود که انرژی خورشیدی(عموما تابش) را دریافت کرده و بدون کمک سایر سامانههای الکتریکی یا مکانیکی مستقیما به آب، هوا یا سایر سیالات به صورت گرما منتقل میکند؛ مانند انواع آبگرمکنهای خورشیدی که انرژی تابشی خورشید را دریافت و آب را گرم میکند.
مطالعه این سه نمونه موردی معماری سبز برای شما جذاب خواهد بود:
اقدامات غیرفعال در طراحی ساختمان توجه به چیدمان اتاقها، اندازه مناسب، جهتگیری پنجرهها و نوع شیشه و قاب آنها، جهتگیری نماها و خیابانها، نسبت بین ارتفاع ساختمان وعرض خیابان میباشد که بخشی از این اقدامات با برنامهریزی و توسعه شهری معنا پیدا میکند. ساختمانهای کم انرژی نسبت سطح به حجم بسیار پایینی داشته تا اتلاف انرژی را به حداقل برسانند. عایق بندی مناسب ساختمان منجر به یک ساختمان کارآمدتر شده که اتلاف انرژی کمتری دارد. استفاده از سایهبانهای خورشیدی مناسب نیز درکاهش مصرف انرژی موثر عمل میکند. انتخاب مناسب گیاهان محلی و بومی و توجه به خزانپذیری آنها و کاشت در جای مناسب نیز از دیگر اقدامات مهم طراحی سبز میباشد.
بازیافت انرژی
انرژیهای ساختمان با جریان هوا، آب و کمپوست خارج شده و فناوری بازیافت انرژی در محل به بازپسگیری انرژی از هوای کهنه و آب داغ کمک کرده و آن را به آب سرد تازه یا هوای تازه ورودی پس میدهد. مدیریت آب و استفاده از آب باران و آب خاکستری نیز به کاهش استفاده از منابع و انرژی کمک کرده و یکی از اصول مهم در طراحی سبز است. بازیافت و مدیریت زباله نیز گامی در جهت حفظ زمین و توجه به محیطزیست میباشد.
رندم از نمونه موردیهای معماری سبز
گواهینامهها و استانداردها
پس از گذشت انقلاب صنعتی و آگاهی به تغییرات اقلیمی و پیشبینی آیندهای با کاهش منابع و انرژیها سازمانها در کشورهای مختلف رویکردهایی جهت تشویق افراد به طراحی و ساخت ساختمانهای سبز با آسیب حداقلی به محیطزیست را ارائه دادند. در سال ۱۹۹۳، سازمان USGBC در آمریکا جهت ترویج طراحی سبز ۴ رتبه بندی LEED را ایجاد کرده که با توجه به ویژگیهای ساختمان به آن داده میشود؛ گواهی لید، نقره، طلا و پلاتین که طراحی با توجه به بندهای ذکر شده در هر رتبهبندی سعی میکند به آنها دست پیدا کند. گواهی BREEAM در انگلستان و Energystar نیز گواهیهای دیگری هستند که معیارها و رتبهبندیها را ارائه میدهند.
نکته آخر
معماری سبز یک انتخاب است و نه یک الزام که افراد را به سمت طراحی همراه با محیطزیست هدایت میکند و سعی میکند اثرات منفی زیستمحیطی را به حداقل رسانده و تأثیری بر رفاه عمومی نداشته باشد. تمامی اقدامات سبز جهت دستیابی به اهداف پایداری است که زندگی سالم و بهتر را میسر میکند. توجه به این نکته اساسی ضروری است که یک ساختمان سبز در یک اقلیم ممکن است برای اقلیم دیگر هیچ ویژگی پایداری نداشته باشد و لذا باید تمام عوامل همراه یکدیگر بررسی شوند. نکته دیگر آن است که شهرسازی پایدار نیز نیاز به توسعه داشته و ساختمانهای سبز با برنامهریزی شهری سبز همراه شوند تا مسائلی مانند حملونقل شهری، فضاهای عمومی و… نیز همراه رویکرد سبز شوند.
در این قسمت لیست آثار معماری سبز که در آرککایت منتشر شده است نمایش داده شده است:
سوزلون یک زمین | Suzlon OneEarth
مجموعه سوزلون یک زمین یک دفتر مرکزی درجه یک سبز میباشد که موفق به دریافت گواهینامه پلاتین LEED شده است. این بنا مخالفت با ایده آسمانخراش است و یک Land Scraper میباشد. ساختمان، فضای هندی را با یک تکنولوژی بالا ترکیب کرده است. طراح سعی کرده است افراد را با طبیعت همراه کند. معماری این مجموعه شبیه یک طراحی رقص یک فیلم میباشد.
مرکز کنوانسیون ونکوور غرب | Vancouver Convection Center West
مرکز کنوانسیون ونکوور غرب اولین ساختمانی است که گواهی پلاتین دوبل LEED را در بخش رهبری در طراحی و انرژی محیطی دریافت کرده است. این مرکز به یکپارچهکردن اکوسیستم شهری در تقاطع هسته مرکزی شهر و اکوسیستم دیدنی طبیعی آمریکای شمالی کمک میکند. پروژه ترکیبی از معماری، معماری داخلی، طراحی شهری است که بخشی از شهر را زنده کرده است.
اتحادیه بیمه غیرانتفاعی دفتر شرکت کالیفرنیا | NIAC
ساختمان NIAC یک ساختمان پایدار و سبز مایل به صفر انرژی میباشد. این ساختمان نمونهای از معماری سبز است که برای یک اتحادیه بزرگ ۲۶ هزار واحدی ایجاد شده و جنبهای نمادین و مفهومی به آن بخشیده است.
برج مارکوپولو | Marco Polo Tower
برج مارکوپولو به دنبال چیزی است که برجهای پیش از آن بودهاند نبوده است. شکل و چیدمان این برج یک مجسمهسازی منحصربهفرد و قابلتوجه است. این ساختمان مفهوم ساختمانی اکولوژیکی کلنگر میباشد.
مجموعه رویال پارک | ParkRoyal Collection Pickering
مجموعه رویال پارک سنگاپور از محیط گرمسیری سنگاپور، از شالیزارهای برنجی زمینی، از پارک هونگ لیم در کنار سایت تراسهای برنج و نوپرگرافی آن الهام گرفته شده است. این مجموعه ۲ برابر مساحت سبز را در ارتفاع به شهر باز میگرداند. این مجموعه یک باغ مرتفع است.
ساختمان لبه | The Edge
ساختمان لبه پایدارترین، سبزترین و هوشمندترین ساختمان جهان است. این یک ساختمان سبز و کاربر پسند است که توسط اپلیکیشنهای مختلف مدیریت میشود. بنا توانسته بالاترین رتبه BREEAM را با امتیاز ۹۸.۳ درصد بدست بیاورد.
توره رفورما | Torre Reforma
توره رفورما یک ساختمان پایدار و بهینه در مصرف انرژی میباشد. این بنا موفق به دریافت گواهی پلاتین LEED شده است. در سال ۲۰۱۶ توره رفورما بهعنوان بلندترین آسمانخراش در مکزیکوسیتی میباشد. این بنا به بهبود کیفیت بصری خط افقی شهر و سطح خیابان کمک کرده است.
کپن هیل | Copen Hill
کپن هیل نیروگاه تبدیل زباله به انرژی برق از طریق سوزاندن زبالهها است که با یک مجموعه ورزشی ادغام شده است. نام دیگر این بنا Amager Bakke میباشد.
مرکز دروازه شرقی | EastGate Center
مرکز ایست گیت یا دروازه شرقی در زیمباوه از لانه موریانهها در طراحی خود الهام گرفته و به یکی از برجستهترین ساختمانهای سبز آفریقا تبدیل شده است. ساختمان یک معماری بیو میمیک است.
سازمان بینالمللی استانی Across فوکوکا
سازمان بینالمللی استانی Across فوکوکا شروع جنبش سبزشدن کشور ژاپن بوده است. ساختمان حاصل گزینههای محدود سایت و نبوغ معمار بوده است. در این مقاله این بنا از نظر معماری و انرژی بررسی شده است.
ساختمان پیکسل | Pixel Building
ساختمان پیکسل در ملبورن استرالیا اولین ساختمان بدون کربن استرالیا است که آب و برق آن در محل تأمین میشود. این ساختمان تمرکز بیشتر بر بهرهوری انرژی داشته و بهعنوان دفتر آینده شناخته میشود.
برج رابینسون | Robinson Tower
برج رابینسون «یا ۱۸ رابینسون» یک برج اداری است که میتوان بهعنوان نمونه موردی ساختمان سبز معاصر و ساختمان پایدار از آن یاد کرد. این برج با فرمی پویا در مرکز شهر متراکم قرار گرفته است و رابط همزیستی منظر با معماری است و شهرسازی پایداری را ترویج میکند.
برج شانگهای | Shanghai Tower
برج شانگهای دومین ساختمان بلند جهان و بلندترین برج چین با ارتفاع ۶۳۲ و تعداد طبقات ۱۲۷ میباشد که ساختمانی پایدار بوده و موفق به دریافت جایزه پلاتین LEED شده است.
دهکده خورشیدی | Solar Settlement
دهکده خورشیدی یک محلهی پلاس انرژی است که از ۵۹ واحد تشکیل شده است. این محله اولین مجموعه مسکونی در جهان میباشد که همهی خانههای آن تبادل انرژی مثبت دارند.
پاویون سوئد در اکسپو دبی 2020 | Sweden, Expo2020
پاویون سوئد یک محیط کاملاً متصل و تعاملی است که تجربیات متنوع را ارائه داده و راههای جدید برای ایجاد جامعه هوشمند متمرکز با موضوعاتی نظیر فناوری، علوم زیستی، حملونقل، صنعت، مواد جدید، شهرهای هوشمند و اقتصادهای دایرهای معرفی کند.
ترا، پاویون پایداری در اکسپو دبی2020 | Terra, Expo2020
ترا پاویون پایداری در اکسپو ۲۰۲۰ دبی است که با شکلی پویا از فرایندهای طبیعی پیچیده مانند فتوسنتز الهام گرفته است. در این مقاله بهطور کامل این پاویون را بررسی کردهایم
کلبه صفر | Zero Cottage
کلبه صفر یک آپارتمان ۲ خوابه و آپارتمان استودیویی است که با رویکردی معاصر در ترکیبی انعطافپذیر با کابری مختلط به صورت انرژی صفر طراحی شده است.
خانههای پلاس انرژی در برلین | PlusEnergy Houses in Berlin
خانههای پلاس انرژی در برلین یکخانه تک خانواده و ۲ خانه نیمه مستقل است که توسط گروه GRAFT طراحی شده است و میزان تولید انرژی سالانه آن از میزان مصرف آن بیشتر است.